wat is ritueelbegeleiding, meest gestelde vragen ritueelbegeleiding, ritueelbegeleiding, ritueel, woorddienstbegeleider, uitvaart, afscheidsdienst, Simone Snakenborg Ritueelbegeleiding

Met de veranderende positie van de kerk in de samenleving heeft Nederland vanaf 1995 een specialist in rituelen erbij gekregen: de ritueelbegeleider, of in het Engels: de ‘civil celebrant’ of ‘officiant’. Deze vakspecialist voorziet in de behoefte om bijzondere momenten in het leven te markeren in een samenzijn en aan de hand van rituelen vorm en diepgang te geven. Het is veelal een hogeropgeleide die los van een kerkelijke instantie werkt, met name in de uitvaart- en huwelijksbranche. In de uitvaartzorg heet de ritueelbegeleider ook wel een woorddienstbegeleider. In dit blog vind je antwoord op de meeste gestelde vragen rond ritueelbegeleiding.

Is een ritueelbegeleider religieus?

Mensen vragen in veel gevallen om een ritueelbegeleider als er geen band (meer) is met een kerk. Ritueelbegeleiding gebeurt echter altijd vanuit een bepaalde levensbeschouwing. Iedere ritueelbegeleider zoekt vanuit diens persoonlijke invalshoek naar de zingevingservaringen of levensbeschouwing van de betrokkenen zelf en geeft deze rituele vorm en inhoud.

Hierbij kan religie een rol spelen. Vanuit de praktijk, in het katholieke zuiden, merk ik juist heel vaak dat religie de basis vormt van de afscheidsdienst of een ander ritueel dat ik begeleid. Meestal werk ik los van een kerkelijke instantie en soms is er wel een samenwerking, bijvoorbeeld als er een uitvaartdienst in de kerk en het crematorium wordt gehouden.

Verder hebben ritueelbegeleiders soms op persoonlijke basis een band met een bepaalde kerk, als gemeenschapslid of omdat ze er werkzaam zijn als pastoraal werker of dominee. Ikzelf ben verbonden aan EkklesiaTilburg.nl als voorganger en actief vrijwilliger.

‘Moet’ je per se nieuwe rituelen bedenken?

Een ritueelbegeleider zie ik niet als iemand die per definitie nieuwe rituelen creëert, maar rituele vorm en inhoud geeft aan een ceremonie rond het betreffende levensmoment.

Het kán, het ligt open om een nieuw ritueel vorm te geven. In de voorbereiding van een rituele ceremonie ontstaan nieuwe rituelen bijna als vanzelf. Tijdens een gesprek ‘is’ een ritueel er ineens. Maar ik merk juist ook dat mensen zoeken naar en houvast vinden in oude rituelen, zoals bijvoorbeeld: het aansteken van kaarsen,, het laatste afscheid rond de kist, een zegening of een doop.

Herinneren, loslaten en uitzien

Het gehele samenzijn vormt van begin tot eind een ritueel. Een afscheid is een proces van herinneren naar loslaten en uitzien.

  • Samen herinneren we ons de fragmenten van iemands leven die we kennen,
  • we laten iemands lichaam los en
  • we zien uit naar een ‘nieuwe wereld’ waar de overledene en de nabestaanden vertrouwen dat hij of zij nu is.

Dat is de choreografie waarlangs een afscheidsritus zich wat mij betreft beweegt.

Wat is een ritueel?

Een ritueel definieer ik als een compositie van stilistische handelingen waaraan de betrokken personen een bijzondere betekenis en waarde geven. Een ritueel is een proces in het klein, waarmee het ‘grote proces’ dat wordt ‘uitgebeeld’ of gemarkeerd in een bepaald licht kan worden gezet. Hierdoor wordt ook het ‘grote proces’ waarvoor het ritueel een symbool is op deze wijze gekleurd. Het is daarom belangrijk om een ritueel vorm te geven die past bij de persoonlijke situatie van de betrokkenen. Niet de situatie vraagt om het ritueel maar de mens in de situatie. Een belangrijke stap in de voorbereiding is om zuiver te bepalen wat de specifieke achtergronden bij het ritueel zijn en wat wordt gewenst dat het ritueel mag brengen.

Is ritueelbegeleiding duur?

Ritueelbegeleiding bij afscheid is in veel gevallen onder te brengen in de ‘vrij besteedbare ruimte’ van een uitvaartverzekering. De ritueelbegeleider verzorgt een gedeelte van uitvaartbegeleiding. Er is daarom een nauwe samenwerking tussen ritueelbegeleider en uitvaartverzorger. Beide professionals werken als een team om het afscheid optimaal te stroomlijnen en te vorm te geven.

Er zijn verschillen in tarieven voor het gehele begeleidingstraject (dus voorbereiden van een afscheidsdienst en voorgaan) of voor losse dienstverlening, zoals bijvoorbeeld het schrijven van een in memoriam, een rouwgedicht, of alleen het als spreker aanwezig zijn tijdens de afscheidsdienst. Voor meer informatie over dit onderwerp kijk ook hier.

Voor begeleiding van overige rituelen brengt de, meestal zelfstandige, ritueelbegeleider de kosten in rekening.

Meer informatie

Wat kan ik voor je doen?

Samen rond het afscheid

Wat is ritueelbegeleiding?

Meer info

Een ritueel is geen kunstje

(oorspronkelijk blog: 6 februari 2017)

© 11 februari 2019 | Simone Snakenborg Ritueelbegeleiding, 06-11.16.16.31 

Written by 

3 thoughts on “Wat is ritueelbegeleiding?”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.